Durczok – ważny znak

Decyzja TVN w sprawie Kamila Durczoka to ważny znak dla innych.

TVN pokazał, jak pracodawca powinien zareagować, stając w obliczu kryzysu związanego z mobbingiem i molestowaniem. Rozwiązanie, jakim było powołanie specjalnej komisji z udziałem szanowanego zewnętrznego prawnika, wyznacza standard, którego inni powinni uczyć się od TVN. Dobrze, że nareszcie jest się od kogo uczyć i z kogo czerpać wzór, bo może dzięki temu skończy się rutynowe zamiatanie takich spraw pod dywan.

Wynik prac tej komisji pokazuje jednak, że problemem jest nie tyle niewłaściwe zachowanie sprawcy, ile obojętność świadków, którzy latami musieli przecież widzieć, co się dzieje. I bezradność ofiar, które wcześnie nie miały zapewne poczucia, że broniąc się, otrzymają wsparcie i będą bezpieczne.

Źródłem tego problemu jest zdziczenie polskiego rynku pracy. Niepewność zatrudnienia, inwazja umów śmieciowych, arbitralność szefów, brak związków zawodowych, wysokie bezrobocie, atrofia Państwowej Inspekcji Pracy, pułapka kredytowa i liczne inne czynniki prowokują patologiczne relacje w miejscach pracy.

Przeszło 30 lat temu, w schyłkowym PRL, prof. Józef Tischner pisał, że „polska praca jest chora”. Dziś znowu jest chora, tylko kompletnie inaczej. TVN nie jest przecież negatywnym wyjątkiem. Takich miejsc są setki lub tysiące. I jakoś nikogo to nie interesuje.

Po moim zeszłotygodniowym wpisie, w którym przytoczyłem list molestowanej i mobbingowanej pracownicy spółki skarbu państwa, Ministerstwo Skarbu nie wyraziło najmniejszego zainteresowania sprawą, choć ma obowiązek sprawowania nadzoru właścicielskiego. Ani po wybuchu sprawy Durczoka, ani po publikacjach dotyczących podobnych sytuacji nie zareagował żaden związek pracodawców.

Może trzeba to wreszcie otwarcie powiedzieć: sprawcy są sprawcami, ich wina jest oczywista, ale prawdziwym winnym jest system, który najpierw sprzyja powstawaniu takich patologii, a potem je latami toleruje.

Winą Kamila Durczoka pewnie zajmą się teraz organy wymiaru sprawiedliwości. To jest ich problem i niech sobie z nim radzą. Nasz problem polega na tym, że wszyscy jesteśmy współwinni – od posłów tak kształtujących stosunki pracy w Polsce po wyborców, którzy taki Sejm wybierają, i tysiące świadków udających, że nic się nie dzieje.

Sprawa Durczoka jest dla nas ważnym ostrzeżeniem, bo obnaża słabości systemu, który zbudowaliśmy przez ostatnie 25 lat. Bezwładność systemu sprawia, że będziemy ciążyli ku przejściu nad całą tą sprawą do porządku dziennego i obciążeniu całą odpowiedzialnością jednego człowieka. To by był katastrofalny błąd. Nie tylko dlatego, że takie stosunki w pracy po prostu psują biznes. Ale też dlatego, że psują kraj i życie masy ludzi.